Bursa'nın şirin ilçesi İznik (eski adıyla Nikaia), Hristiyanlık tarihinde çok önemli bir yere sahiptir ve bu nedenle tüm papaların ilgisini çeker. İznik ve papa bağlantısına dair temel bilgileri biraz tarihten hatırlamakta fayda var diye düşünüyorum.

Birinci İznik Konsili (MS 325):

İznik, Hristiyanlık tarihindeki ilk ekümenik konsilin toplandığı yerdir. Roma İmparatoru I. Konstantin tarafından çağrılan bu konsilde, yaklaşık 260-318 piskopos bir araya gelerek Hristiyanlık doktrininin temel ilkelerini belirledi. Konsilin ana konuları ise şöyle sıralanıyordu.

Hz. İsa’nın Doğası:

İskenderiyeli din adamı Arius’un, İsa’nın sadece insan olduğu ve Tanrı tarafından yaratıldığı tezi reddedildi. İsa’nın Tanrı ile aynı öze sahip olduğu ve ilahi olduğu kabul edildi (Teslis inancı şekillendi).

İznik İnanç Bildirgesi:

Hristiyanlığın temel inanç esaslarını tanımlayan bu bildiri kabul edildi.

Paskalya Tarihi:

Paskalya’nın ilkbahar ekinoksundan sonraki ilk dolunayın ardından gelen Pazar günü kutlanması kararlaştırıldı.

Kanonik İnciller:

54 İncil’den sadece dört tanesi (Matta, Markos, Luka, Yuhanna) kanonik olarak kabul edildi; diğerleri apokrif (uydurma) sayıldı.

Yedinci İznik Konsili (MS 787):

İznik’teki Ayasofya Kilisesi’nde toplanan bu konsilde, ikonoklasma (resim ve heykel karşıtlığı) tartışmaları sona erdi ve dini ikonların kullanımı kabul edildi. Bu, Hristiyanlıkta önemli bir dönüm noktasıydı.

Papa Francis ve İznik Ziyareti:

Papa Francis, Birinci İznik Konsili’nin 1700. yıldönümü olan 2025’te İznik’i ziyaret etmeyi planlıyordu. Bu ziyaret, Katolik ve Ortodoks kiliseleri arasında birliği güçlendirmek ve Hristiyanlığın kökenlerine dönmek için sembolik bir adım olarak görülüyordu. Ancak Papa Francis 21 Nisan 2025’te vefat edince, bu vasiyeti yeni Papa 14. Leo’ya kaldı. Papa 14. Leo’nun 2025 yazında veya sonbaharında İznik’e gelmesi bekleniyor. Ziyaret, Fener Rum Patriği Bartholomeos’un daveti ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın resmi davet mektubuyla “devlet ziyareti” statüsünde gerçekleşebilir.

İznik’in Sembolik Önemi:

İznik, Katolik ve Ortodoks mezhepleri için bir “birlik sembolü” olarak kabul edilir. Papa’nın ziyareti, mezhepler arası diyalogu güçlendirmek, barış ve hoşgörü mesajları vermek için planlanıyor. Ayrıca, İznik’in UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde olması ve tarihi önemi, ziyareti turizm açısından da değerli kılıyor.

Spekülasyonlar ve Tartışmalar:

Bazı kaynaklar, Papa’nın İznik ziyaretinin “gerçek İncil” arayışı veya Aziz Malaki’nin “son papa” kehanetiyle bağlantılı olduğunu iddia ediyor. Ancak bu iddialar resmi makamlarca doğrulanmamış ve akademik olarak tartışmalıdır. Vatikan, bu tür spekülasyonları reddediyor.

Papa 14. Leo’nun Ziyareti:

Yeni Papa 14. Leo’nun İznik’e gelmesi, Francis’in vasiyetini yerine getirmek ve Hristiyan birliğini vurgulamak için önemli bir adım olarak görülüyor. Ziyaretin, Ankara’da resmi temaslarla başlayıp İznik’te dini törenlerle devam etmesi planlanıyor.

Basında, sebep neden ilişkisi sürekli tartışılıyor, Atatürk'ün Papa'nın ziyaret isteğini o tarihlerde reddetmesi yeniden gündeme getirildi. Bir çok sebep ortaya atıldı. Bu durumu çok riskli görenlerde var, aksine çok yararlı görenlerde.. Şahsım olarak bu durumu Hristiyanlık, Müslümanlık ve siyaset üçgeninde görüyorum. Ve bu kez yer olarak İznik'in seçilmesi hiçte tesadüfi gelmiyor..

Atatürk,İznik'in Hristiyanlık için Kudüs kadar değerli olduğunu biliyordu. Taviz tavizi beraberinde getirir mantığıyla Papa'nın ziyaretine izin vermedi. Burada Hristiyanların nüfus elde etmesi daha büyük sorunlara yol açacağını düşündüğünden kibarca reddetti.

Dönem dönem bir çok Papa Türkiye'yi ziyarete geldi. Ancak hiçbiri bu sefer ki kadar önem arz etmemişti. 1700 yıl önce Hristiyanlığın temellerinin atıldığı bu bölgenin, daha çok konuşulacağı ve verilen tavizlerin, ileride hangi boyutlarda olacağını hep beraber göreceğiz.

İznik üçgeni basit bir üçgen değil. İçinde barındırdıkları Dünya tarihini anlatıyor. Ve ülkemizin sınırları içinde olması, bize heran tetikte olmamız gerektiğini gösteriyor.